Acetazolamide: Thuốc giúp ngăn ngừa và điều trị chứng say độ cao

Acetazolamide thuộc nhóm thuốc dùng điều trị mắt, tai mũi họng phổ biến hiện nay. Bài viết này sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ về các công dụng, liều dùng, tác dụng phụ cũng như cách dùng thuốc hiệu quả. Hãy theo dõi về có được thông tin hữu ích cho mình.

Acetazolamide là thuốc gì?

Acetazolamide là tên chung cho một loại thuốc theo toa có sẵn dưới tên thương hiệu Diamox. Acetazolamide thuộc nhóm thuốc được gọi là chất ức chế anhydrase carbonic.

Cơ chế hoạt động của thuốc đó là ngăn chặn một enzyme được gọi là carbonic anhydrase. Khi ức chế được enzyme này sẽ làm giảm tạo thành ion hydrogen và bicarbonat từ carbon dioxyd và nước, đồng thời làm giảm khả năng sẵn có những ion này dùng cho quá trình vận chuyển tích cực.

Tuy nhiên, thuốc Acetazolamide theo thời gian thuốc có thể giảm tác dụng. Do đó, thuốc thường chỉ được sử dụng trong một thời gian ngắn. Năm 1953, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt Acetazolamide đầu tiên dưới tên thương hiệu Diamox.

Thuốc Acetazolamide có những dạng và hàm lượng nào?

Acetazolamide có những dạng, hàm lượng sau:

• Viên nang phóng thích kéo dài 12 giờ, thuốc uống hàm lượng 500mg;
• Viên nén, dạng thuốc uống: Acetazolamide 125mg, Acetazolamide 250mg;
• Bột dung dịch đông khô, thuốc dạng tiêm: Acetazolamide 500mg.

Công dụng của thuốc Acetazolamide là gì?

Hiện nay, Acetazolamide khá phổ biến trên thị trường thuốc. Những công dụng chính đó là:

• Thuốc Acetazolamide được dùng để ngăn ngừa và làm giảm những triệu chứng của bệnh say độ cao.
• Thuốc Acetazolamide có thể giúp bạn làm giảm đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, buồn nôn, khó thở, thường xảy ra khi bạn thay đổi độ cao đột ngột (thông thường là độ cao khoảng 3.048 mét). Acetazolamide  đặc biệt hữu ích trong các tình huống khi bạn bắt buộc phải tiếp tục lên cao.
• Acetazolamide cũng được sử dụng cùng với các loại thuốc khác để điều trị một số vấn đề về mắt như tăng nhãn áp góc mở.
• Thuốc Acetazolamide được dùng làm thuốc lợi tiểu.
• Khi dùng, thuốc Acetazolamide giúp làm giảm lượng chất lỏng có thể tích tụ trong mắt.
• Thuốc Acetazolamide cũng được dùng để làm giảm sự tích tụ của các chất lỏng cơ thể nguyên nhân do suy tim sung huyết hoặc một số thuốc nhất định.
• Thuốc này cũng được kết hợp với một số loại thuốc khác để điều trị động kinh (chẳng hạn như động kinh dạng nhẹ petitmal và co giật không xác định rõ).
• Acetazolamide cũng có thể được dùng để điều trị chứng liệt theo chu kỳ.

Cách dùng thuốc Acetazolamide như thế nào cho hiệu quả?

Dùng thuốc như thế nào mang lại hiệu quả là điều mà hầu hết ai cũng quan tâm. Với thuốc Acetazolamide, theo khuyến cáo từ nhà sản xuất thì bạn nên sử dụng thuốc như sau:

• Nếu dùng thuốc dạng viên nén, bạn sẽ uống thuốc thông thường từ 1 đến 4 lần mỗi ngày hoặc theo sự chỉ dẫn của bác sĩ.
• Nếu trường hợp bạn đang dùng thuốc dạng viên nang tác dụng kéo dài, thường sẽ uống thuốc từ 1 đến 2 lần mỗi ngày hoặc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Bạn nuốt toàn bộ viên nang tác dụng kéo dài, không được mở ra, làm vỡ hoặc nhai các viên nang. Bởi làm như vậy có thể phá hủy tác dụng lâu dài cảu thuốc, mặt khác làm tăng tác dụng phụ.
• Bạn có thể uống thuốc kèm hoặc không kèm với thức ăn. Khi uống bạn uống nhiều nước, trừ khi có sự hướng dẫn khác của thầy thuốc. Liều lượng thuốc như thế nào sẽ dựa trên tình trạng sức khỏe của người bệnh và khả năng đáp ứng điều trị như thế nào.

• Để giúp bạn ngăn ngừa say độ cao, bạn sẽ bắt đầu uống thuốc từ 1 đến 2 ngày trước khi bắt đầu lên cao. Sau đó tiếp tục dùng thuốc trong khi đang lên cao và ít nhất 48 giờ sau khi bạn đã đạt đến được độ cao cuối cùng.
• Bạn có thể tiếp tục dùng thuốc khi ở độ cao nhất định để giúp kiểm soát được chứng say độ cao của mình. Nếu bạn say độ cao trầm trọng thì bạn phải leo xuống càng nhanh càng tốt. Bởi vì thuốc Acetazolamide sẽ không bảo vệ bạn khỏi được những tác động nguy hiểm khi say độ cao trầm trọng.
• Nếu như bạn đang dùng thuốc Acetazolamide để điều trị các tình trạng sức khỏe khác như tăng nhãn áp, co giật thì hãy sử dụng thuốc này thường xuyên theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nên dùng thuốc ở một thời điểm nhất định trong ngày, uống liều cuối và vào đầu buổi tối để giúp bạn không phải dậy vào nửa đêm để đi tiểu.
• Tuyệt đối không được tăng, giảm liều hoặc ngừng sử dụng thuốc mà chưa có sự chỉ định của bác sĩ. Thực tế một số tình trạng của bạn có thể trở nên tồi tệ hơn khi bạn ngừng dùng thuốc đột ngột. Liều dùng có thể được giảm dần tùy vào bệnh lý và thể trạng của mỗi người.
• Bạn có thể phải dùng các liều khác nhau vì khi dùng thuốc trong thời gian thuốc có thể không còn hoạt động tốt như trước. Bác sĩ sẽ là người theo dõi tình trạng sức khỏe của bạn, hãy báo cho bác sĩ nếu như tình trạng sức khỏe của bạn không được cải thiện hoặc xấu đi.
• Thuốc Acetazolamide có thể làm giảm nồng độ kali trong máu của người bệnh. Do vậy, bác sĩ có thể khuyên bạn ăn các thực phẩm giàu kali như chuối, nước cam trong thời gian uống thuốc. Hoặc kê đơn bổ sung kali trong quá trình điều trị.

Liều dùng thuốc Acetazolamide như thế nào?

Thuốc được dùng cho cả người lớn và trẻ nhỏ. Tuy nhiên, liều lượng sẽ không giống nhau và sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Do vậy, những thông này chỉ mang tính chất tham khảo và không thể thay thế cho lời khuyên của bác sĩ.

1. Liều dùng thuốc Acetazolamide cho người lớn là gì?

Liều dùng thông thường cho người lớn điều trị bệnh phù:

• Dùng liều từ 250mg đến 375mg, có thể dùng theo đường uống hoặc truyền vào tĩnh mạch, 1 lần một ngày.
• Khi bạn mong muốn tiếp tục điều trị với Acetazolamide cho bệnh phù, liều thứ hai hoặc thứ ba được các bác sĩ khuyến cáo là nên bỏ qua để thận được phục hồi.

Liều thông thường cho người lớn bị say độ cao cấp tính:

• Với thuốc dạng viên nén: Bạn uống 125mg đến 250mg uống cách nhau 6-12 giờ.
• Với viên nang phóng thích kéo dài: Bạn dùng 500mg từ 12 đến 24 giờ. Liều dùng thuốc tối đa được khuyến cáo là 1 gram/ngày.

Liều thông thường cho người lớn bị tăng nhãn áp, cụ thể từng trường hợp như sau:

Tăng nhãn áp góc mở:

• Với dạng viên nén hoặc tiêm truyền vào tĩnh mạch 250mg, dùng thuốc từ 1 đến 4 lần mỗi ngày.
• Viên nang phóng thích: Acetazolamide 500mg, dùng một lần hoặc hai lần mỗi ngày.

Tăng nhãn áp góc đóng:

• Dùng Acetazolamide 250mg đến 500mg truyền vào tĩnh mạch, liều dùng có thể lặp lại trong 2-4 giờ cho đến liều tối đa 1 gram/ngày.

Liều thông thường cho người lớn dự phòng co giật:

• Dùng 8mg đến 30mg/kg/ngày, bạn chia làm 1 đến 4 lần. Mỗi ngày dùng thuốc không quá 1 gram.
• Trường hợp nếu như bệnh nhân đã được dùng thuốc chống co giật khác, thì liều khuyến cáo 250mg/ lần mỗi ngày. Nếu Acetazolamide được dùng riêng, hầu hết người bệnh có chức năng thận tốt đáp ứng với liều hàng ngày khác nhau từ 375mg đến 1000mg.

Hiện liều tối ưu cho bệnh nhân rối loạn chức năng thận vẫn chưa được xác định và vẫn phải phụ thuộc vào phản ứng lâm sàng và sức chịu được của người bệnh.

2. Liều dùng thuốc Acetazolamide cho trẻ em như thế nào?

Liều thông thường cho trẻ em bị tăng nhãn áp (trên 1 tuổi):

• Thuốc uống: 8mg-30mg/kg/ngày hoặc 300mg-900mg/m² da/ngày chia ra mỗi liều cách nhau 8 giờ.
• Với dạng thuốc truyền vào tĩnh mạch, bạn dùng từ 20mg đến 40 mg/kg/ngày chia ra mỗi 6 giờ. Liều tối đa một ngày không quá 1 gram.

Liều thông thường cho trẻ bị chứng phù (trên 1 tuổi):

• Với dạng thuốc uống hoặc truyền vào tĩnh mạch: Acetazolamide 5mg/kg hoặc 150mg/m² da một lần một ngày.

Liều thông thường cho trẻ em bị động kinh (trên 1 tuổi):

• Thuốc uống: 8mg-30mg/kg/ngày bạn chia ra 1 đến 4 lần. Liều tối đa một ngày là 1 gram.

Liều thuốc thông thường cho trẻ bị tràn dịch não (trên 1 tuổi):

• Có thể uống hoặc truyền tĩnh mạch: Từ 20mg đến 100mg/kg/ngày chia ra mỗi liều cách nhau từ 6 đến 8 giờ. Liều tối đa một ngày là 2 gram.

Thuốc Acetazolamide có thể gây ra tác dụng phụ nào?

Trên thực tế, tất cả mọi loại thuốc đều có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn, nhưng không phải ai cũng gặp phải. Chính vì thế bạn hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có bất cứ những triệu chứng bất thường nào.

Một số phản ứng phụ phổ biến mà bạn có thể gặp phải đó là:

• Mắt mờ;
• Vị giác thay đổi;
• Táo bón, tiêu chảy;
• Buồn ngủ khi dùng thuốc;
• Đi tiểu thường xuyên;
• Có cảm giác chán ăn;
• Bị buồn nôn hoặc nôn mửa.

Hãy đi cấp cứu ngay nếu như có những tác dụng phụ nặng sau đây:

• Xuất hiện các phản ứng dị ứng nặng như: Phát ban, nổi mề đay; ngứa, khó thở, tức ngực, sưng mặt, miệng, môi, hoặc lưỡi;
• Trong nước tiểu có máu;
• Có những thay đổi về thính giác;
• Co giật;
• Trong phân có máu hoặc màu đen;
• Nước tiểu sẫm màu;
• Có hiện tượng thở dốc;
• Sốt;
• Cơ thể thiếu năng lượng;
• Đau phía dưới lưng;
• Da đỏ, sưng, hoặc có biểu hiện phồng rộp;
• Ù tai;
• Đau họng;
• Bạn cảm thấy ngứa ran ở cánh tay hoặc cẳng chân;
• Chảy máu hoặc bầm tím bất thường;
• Có những thay đổi về tầm nhìn;
• Bệnh vàng da hoặc mắt.

Khi dùng thuốc Acetazolamide cần thận trọng những gì?

1. Trước khi dùng thuốc Acetazolamide cần thận trọng gì?

Có một số tình trạng sức khỏe của người bệnh có thể tương tác với thuốc Acetazolamide. Vì vậy, hãy báo cho bác sĩ/dược sĩ biết nếu bạn có bất kỳ bệnh lý nào, đặc biệt là nếu có những tình trạng sau:

• Bạn đang có thai, hoặc dự tính mang thai hay đang trong thời kỳ cho con bú.
• Bạn đang dùng bất cứ loại thuốc kê theo toa hoặc không theo toa, các thuốc nguồn gốc thảo dược, hoặc các loại thực phẩm chức năng.
• Nói với bác sĩ nếu bạn bị dị ứng với thuốc, thực phẩm, hoặc các chất khác.
• Bạn bị sỏi thận, mắc bệnh phổi, bệnh tăng nhãn áp (chẳng hạn như tăng nhãn áp góc đóng không sung huyết mãn tính), bệnh đái tháo đường (tiểu đường) hoặc khó thở.
• Nếu bạn có một phản ứng dị ứng nghiêm trọng (ví dụ như phát ban, khó thở, chóng mặt) với bất kỳ loại thuốc sulfonamide khác như Acetazolamid, celecoxib, một loại thuốc lợi tiểu nhất định (chẳng hạn như hydrochlorothiazide), probenecid, glyburide, valdecoxib, sulfamethoxazole hoặc zonisamide.

Một số loại thuốc có thể tương tác với Acetazolamide. Chính vì thế, bạn hãy báo cho bác sĩ nếu đang dùng bất cứ loại thuốc sau đây:

• Salicylat (điển hình như aspirin) vì chúng có thể làm tăng nguy cơ tác dụng phụ của Acetazolamide.
• Các chất ức chế anhydrase carbonic khác (ví dụ như Methazolamide), cyclosporine, phenytoin, quinidine, thuốc kích thích hoặc natri bicarbonate. Bởi vì nguy cơ tác dụng phụ của thuốc có thể tăng lên khi dùng Acetazolamide.
• Primidone, salicylat (aspirin), methenamine hoặc lithium.

2. Cần lưu ý gì khi dùng thuốc Acetazolamide nếu đang mang thai/cho con bú?

Hiện nay, vẫn chưa có những nghiên cứu đầy đủ để xác định rủi ro khi dùng thuốc trong thời gian mang thai và cho con bú. Do vậy, trước khi dùng thuốc, bạn hãy luôn hỏi ý kiến của bác sĩ để từ đó cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ.

Và theo Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), thuốc Acetazolamide thuộc nhóm thuốc C đối với thai kỳ. Tức là thuốc có thể có nguy cơ khi dùng.

Tương tác thuốc Acetazolamide là gì?

1. Acetazolamide có thể tương tác với thuốc nào?

Tương tác thuốc Acetazolamide với các thuốc khác có thể làm thay đổi đi hoạt động hoặc làm gia tăng ảnh hưởng của tác dụng phụ.

Thuốc Acetazolamide không được khuyên dùng với Methenamine. Lúc này bác sĩ có thể quyết định không điều trị bằng thuốc Acetazolamide hoặc thay đổi một số các thuốc khác cho bạn.

Thuốc này không được khuyến khích sử dụng với bất kỳ thuốc nào sau đây:

• Arsenic Trioxide
• Ceritinib
• Carbamazepine
• Digitalis
• Droperidol
• Dabrafenib
• Idelalisib
• Eslicarbazepine Acetate
• Levomethadyl
• Nilotinib
• Metformin
• Piperaquine
• Mitotane
• Quinidine
• Siltuximab
• Proscillaridin
• Sotalol

2. Rượu bia và thức ăn có tương tác với thuốc Acetazolamide không?

Người bệnh hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc dùng thuốc cùng với thức ăn, rượu hoặc thuốc lá.

3. Những tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến thuốc Acetazolamide?

Các vấn đề sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc. Hãy báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, đặc biệt là:

• Bệnh đái tháo đường tuýp 2: Sử dụng các chất ức chế anhydrase carbonic có thể làm tăng huyết áp và nồng độ đường trong nước tiểu của bạn;
• Khí thũng hoặc bệnh phổi mãn tính khác: Nếu sử dụng các chất ức chế anhydrase carbonic có thể làm tăng nguy cơ nhiễm axit với các biểu hiện như thở nhanh, khó thở;
• Bệnh gút;
• Nồng độ kali hoặc natri trong máu thấp: Nếu sử dụng các chất ức chế anhydrase carbonic có thể làm cho tình trạng bệnh của bạn trở nên tồi tệ hơn;
• Mắc bệnh thận hoặc sỏi thận;
• Bệnh gan: sử dụng các chất ức chế anhydrase carbonic, trong đó có Acetazolamide có thể làm tăng nguy cơ mất cân bằng điện giải và có thể làm cho tình trạng bệnh tồi tệ hơn;
• Nói cho bác sĩ biết nếu tuyến thượng thận của bạn hoạt động kém (bệnh Addison): Sử dụng các chất ức chế anhydrase carbonic có thể làm tăng nguy cơ mất cân bằng điện giải.

Trường hợp khẩn cấp/quá liều/quên liều bạn phải làm gì?

1. Bạn nên làm gì trong trường hợp khẩn cấp hoặc dùng quá liều?

Nếu rơi vào trường hợp khẩn cấp hoặc dùng thuốc quá liều, bạn hãy gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến ngay trạm Y tế địa phương gần nhất.

Các triệu chứng quá liều bạn nên lưu ý bao gồm:

• Cảm giác bất thường ở da như ngứa, nhột, rát bỏng, ngứa;
• Ù tai, có tiếng rít hay tiếng sáo trong tai;
• Buồn ngủ;
• Chán ăn;
• Buồn nôn, nôn mửa;
• Chấn động;
• Vấn đề chuyển động không ổn định;

2. Bạn nên làm gì nếu như quên một liều Acetazolamide?

Nếu như bạn quên dùng một liều thuốc, hãy dùng thuốc khi nhớ ra càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, trường hợp khi nhớ ra liều đã quên gần với liều kế tiếp, thì bạn hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm đúng như kế hoạch. Nên nhớ là không dùng gấp đôi liều đã được bác sĩ quy định.

Thuốc Acetazolamide bảo quản như thế nào?

• Bạn cần bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng và tránh ẩm, tránh ánh sáng trực tiếp, không bảo quản thuốc trong phòng tắm cũng không lưu trữ thuốc trong ngăn đá.
• Giữ thuốc tránh xa tầm tay, tầm mắt của trẻ em và thú nuôi.
• Không vứt thuốc Acetazolamide vào nhà vệ sinh hoặc đường ống dẫn nước trừ khi có yêu cầu làm như vậy.
• Vứt thuốc đúng cách nếu như thuốc hết hạn và không còn sử dụng nữa. Tốt nhất bạn nên hỏi bác sĩ chuyên khoa hoặc dược sĩ về cách tiêu hủy thuốc an toàn.

Thuốc Acetazolamide giá bao nhiêu?

Hiện nay thuốc Acetazolamide được phân phối rộng rãi trên thị trường. Người bệnh có thể dễ dàng mua tại các hiệu thuốc Tây, nhà thuốc bệnh viện hoặc phòng khám trên cả nước. Thuốc có giá dao động từ 50.000 – 100.000 đồng.

Như vậy, bài viết này của chúng tôi đã cung cấp đến bạn đọc những thông tin đầy đủ và chi tiết nhất về thuốc Acetazolamide. Hi vọng rằng từ đây bạn sẽ biết cách dùng thuốc và bảo quản đúng cách và hiệu quả cũng như đảm bảo an toàn. Chúc bạn sức khỏe!

Wikibacsi.com không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.

Thông tin xem thêm: Magnesi B6 sử dụng trong hỗ trợ điều trị bệnh động kinh như thế nào? Giá thuốc bao nhiêu?