Xanh Methylen: Công Dụng, Cách Dùng và Điều Cần Biết

Xanh Methylen có tác dụng chính là giải độc và sát khuẩn nhẹ. Loại thuốc này được sử dụng để điều trị các bệnh viêm da do virus, ngộ độc cyanide và methemoglobin-huyết.

Xanh Methylen là thuốc gì?

Xanh Methylen là thuốc sát khuẩn và giải độc được sử dụng phổ biến trong điều trị các bệnh da liễu. Hoạt chất này thường được kết hợp cùng với nước cất, ethanol, tím gentian và một số thành phần khác.

Xanh Methylen được ra đời vào năm 1876 bởi Heinrich Caro. Rất nhanh sau đó, loại thuốc này đã được sử dụng phổ biến trong điều trị nhiều vấn đề về sức khỏe. Ưu điểm của thuốc là lành tính, ít tác dụng phụ và giá rẻ. Ngày nay, Xanh Methylen vẫn là loại thuốc quan trọng trong điều trị methemoglobin-huyết, giải độc và một số bệnh da liễu do virus.

Công dụng của Xanh Methylen

Xanh Methylen có tác dụng chính là sát khuẩn nhẹ và giải độc. Tác dụng sát khuẩn được xác định là nhờ thuốc có liên kết không hồi phục với acid nucleic của virus, từ đó làm phá vỡ phân tử virus khi tiếp xúc với ánh sáng.

Ngoài ra, Xanh Methylen còn có tác dụng chuyển methemoglobin thành hemoglobin. Khi dùng ở nồng độ cao, thuốc chuyển hemoglobin thành methemoglobin. Sau đó, methemoglobin sẽ liên kết với cyanide tạo ra cyanmethemoglobin nhằm ngăn chặn hoạt tính của cytochrome và cyanide. Với cơ chế này, Xanh Methylen cũng được sử dụng trong trường hợp ngộ độc cyanide và methemoglobin huyết.

Các dạng bào chế của Xanh Methylen

Xanh Methylen được bào chế ở nhiều dạng khác nhau, trong đó dung dịch là dạng phổ biến nhất. Các dạng bào chế Xanh Methylen thường gặp:

• Viên nén với hàm lượng 55 – 65mg
• Thuốc tiêm 10mg/ ml
• Dung dịch dùng ngoài với nồng độ 1%

Xanh Methylen được sử dụng trong trường hợp nào?

Xanh Methylen là loại thuốc sát khuẩn và giải độc thông dụng. Loại thuốc này được dùng trong nhiều trường hợp như:

• Ngộ độc cyanid
• Điều trị triệu chứng methemoglobin-huyết do thuốc và cả những trường hợp không rõ nguyên nhân
• Các bệnh da do virus như herpes simplex, chốc lở, viêm da mủ,…
• Nhuộm mô trong chẩn đoán xác định lỗ dò và nhuộm vi khuẩn
• Sát khuẩn đường niệu sinh dục

Ngoài những trường hợp trên, Xanh Methylen cũng có thể được dùng với mục đích khác. Tuy nhiên, bạn chỉ nên sử dụng trong trường hợp khác nếu có chỉ định của bác sĩ.

Chống chỉ định

Không sử dụng Xanh Methylen trong những trường hợp sau:

• Suy thận
• Đang mang thai và cho con bú
• Thiếu máu do tăng phá hủy hồng cầu
• Thiếu hụt glucose – 6 phosphate dehydrogenase
• Dị ứng, quá mẫn với bất cứ thành phần nào trong thuốc
• Suy giảm chức năng thận (trường hợp dùng đường uống)
• Không dùng để điều trị methemoglobin huyết do ngộ độc clorat

Để đảm bảo an toàn, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ/ dược sĩ trước khi dùng – đặc biệt khi dùng thuốc đường uống. Ngoài ra, nên chủ động thông báo với bác sĩ tình trạng sức khỏe đặc biệt, lịch sử dùng thuốc và tiền sử dị ứng để được tư vấn loại thuốc phù hợp.

Cách sử dụng thuốc Xanh Methylen

Xanh Methylen có nhiều dạng bào chế và cách sử dụng phụ thuộc vào từng dạng cụ thể.

• Dung dịch dùng ngoài: Sử dụng tăm bông chấm dung dịch và thoa lên vùng da cần điều trị hoặc sát khuẩn.
• Viên nén: Dùng thuốc bằng đường uống, nên nuốt trọn viên thuốc với nước lọc.
• Dung dịch tiêm: Thuốc sẽ được tiêm đường tĩnh mạch bởi nhân viên y tế. Tuyệt đối không tự ý tiêm Xanh Methylen tại nhà.

Liều lượng sử dụng Xanh Methylen

Xanh Methylen đường bôi không hấp thu vào cơ thể nên không giới hạn liều lượng. Có thể sử dụng thuốc vài lần/ ngày lên vùng da cần điều trị cho đến khi triệu chứng thuyên giảm. Tuy nhiên với đường tiêm và đường uống, bạn cần tuân thủ liều lượng được khuyến cáo.

Liều dùng Xanh Methylen đường tĩnh mạch:

• Liều lượng 1 – 2mg/ kg
• Tiêm chậm trong vài phút, có thể thêm liều sau 60 phút

Liều dùng Xanh Methylen viên uống trong điều trị methemoglobin do di truyền:

• Uống trực tiếp với 1 ly nước lọc
• Dùng liều 3 – 6mg/ ngày (khoảng 150 – 300mg/ ngày cho người trưởng thành)
• Nên uống kèm với vitamin C 500mg/ lần/ ngày

Liều dùng của Xanh Methylen sẽ được bác sĩ điều chỉnh tùy theo từng trường hợp cụ thể. Thuốc thường được trong thời gian ngắn để phòng ngừa tình trạng thiếu máu và các triệu chứng rối loạn tiêu hóa.

Thận trọng khi dùng Xanh Methylen

Xanh Methylen là loại thuốc thông dụng trong điều trị các bệnh da do virus và một số vấn đề sức khỏe khác. Thuốc có ưu điểm lành tính, giá thành rẻ và dễ tìm mua. Tuy nhiên trước khi dùng loại thuốc này, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Cần tham khảo ý kiến bác sĩ/ dược sĩ trước khi dùng Xanh Methylen – đặc biệt là với thuốc uống và thuốc tiêm.
• Chỉ dùng Xanh Methylen trong thời gian ngắn – trừ trường hợp có chỉ định của bác sĩ. Bởi dùng thuốc dài ngày có thể gây ra tình trạng thiếu máu do thuốc gây phá hủy hồng cầu.
• Không sử dụng Xanh Methylen cho những đối tượng chống chỉ định (bệnh nhân suy gan, phụ nữ mang thai, cho con bú và người thiếu hụt G6PD,…).
• Khi sử dụng thuốc trong điều trị thủy đậu, nên dùng sau khi các nốt mụn đã vỡ để đạt kết quả tốt nhất. Dùng trong thời điểm này sẽ giúp sát trùng, kháng khuẩn và ngăn ngừa bội nhiễm tốt. Nhờ vậy, vết thương hở sẽ ít có nguy cơ nhiễm trùng và nhanh khô hơn.
• Đối với thuốc dạng dung dịch, nên dùng tăm bông cho mỗi lần sử dụng để đảm bảo vệ sinh. Không dùng tay hoặc đầu thuốc chấm vào vùng da cần điều trị.

Xanh Methylen có tác dụng phụ không?

Xanh Methylen là loại thuốc thông dụng có phạm vi chỉ định rộng. Khi sử dụng, thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ – đặc biệt là khi dùng thuốc đường uống và đường tiêm.

Các tác dụng phụ thường gặp:

• Buồn nôn, nôn mửa
• Đau đầu, chóng mặt
• Hạ huyết áp
• Kích ứng bàng quang
• Sốt nhẹ
• Da có màu xanh
• Thiếu máu, tan máu

Ngoài những tác dụng phụ kể trên, Xanh Methylen có thể gây ra một số tác dụng ngoại ý khác. Khi gặp phải tác dụng phụ, bạn nên thông báo ngay với dược sĩ và bác sĩ để được tư vấn hướng xử trí.

Trong trường hợp có dấu hiệu dị ứng thuốc (nổi mề đay, phát ban, phù mạch, khó thở, choáng váng và ngứa cổ họng), nên đến ngay bệnh viện để được xử trí kịp thời nhằm ngăn chặn sốc phản vệ và tử vong do trụy tim mạch.

Tương tác thuốc

Khi sử dụng Xanh Methylen, nên tránh dùng với các loại thuốc sau:

• Chất oxy hóa và chất khử
• Dung dịch chứa iodide
• Dung dịch chứa chất kiềm

Cách rửa thuốc Xanh Methylen

Xanh Methylen là loại thuốc bôi da được sử dụng phổ biến trong nhiều trường hợp khác nhau. Thuốc có màu xanh dương đậm nên sẽ hiện rõ trên da. Khi sử dụng, thuốc có thể dính vào tay và nhiều vùng da khác. Để rửa thuốc Xanh Methylen, bạn có thể dùng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa khác để làm sạch (trong trường hợp vết thương đã lành hoàn toàn).

Đối với những trường hợp Xanh Methylen dính vào áo quần, nên dùng khăn ẩm thấm để bớt màu thuốc. Sau đó, dùng thuốc tẩy để loại bỏ màu trên vải. Tuy nhiên, cách này có thể làm bạc màu vải đối với các loại vải có màu khá tối. Vì vậy, tốt nhất bạn nên cẩn thận khi dùng Xanh Methylen để tránh tình trạng thuốc dính vào da và quần áo.

Quá liều và cách xử trí

Sử dụng Xanh Methylen liều cao có thể gây oxy hóa hemoglobin thành methemoglobin huyết dẫn đến tình trạng thiếu máu. Ngoài ra, dùng thuốc quá liều có thể gây ra một số triệu chứng khác như bồn chồn, run rẩy, kích ứng đường tiết niệu, khó thở, đau vùng trước tim,…

Khi nhận thấy các triệu chứng trên, bạn cần đến ngay bệnh viện để được xử trí kịp thời. Hiện tại, vẫn chưa có thuốc giải độc đặc hiệu đối với Xanh Methylen. Do đó với trường hợp quá liều, bệnh nhân sẽ được gây nôn và rửa dạ dày bằng than hoạt. Nếu cần thiết sẽ được thẩm tách máu, kết hợp truyền máu và thở oxygen.

Xanh Methylen có giá bao nhiêu? Mua ở đâu?

Xanh Methylen có bán tại hầu hết các nhà thuốc tây. Thuốc dạng dung dịch có giá khoảng 4 – 5.000 đồng/ chai 20ml. Nhìn chung, loại thuốc này có giá bán khá rẻ nên được sử dụng thông dụng trong điều trị các bệnh da do virus.

Xanh Methylen là loại thuốc thông dụng được dùng để điều trị các bệnh da do virus, giải độc cyanide,… Hy vọng qua bài viết, bạn đọc đã hiểu rõ hơn về đặc điểm của thuốc và nắm rõ các lưu ý trước khi dùng. Đối với thuốc dạng tiêm và uống, nên trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ/ dược sĩ để phòng tránh các tác dụng không mong muốn.

Tham khảo thêm:

• Tiêm phòng thủy đậu trước khi mang thai: 4 điều quan trọng mẹ cần biết
• Các Thuốc Trị Ngứa Da Tốt, An Toàn, Hiệu Quả Nhanh