Các Bài Thuốc Chữa Đau Vai Gáy Bằng Đông Y (YHCT)
Chữa đau vai gáy bằng Đông Y (YHCT) là phương pháp được nhiều người bệnh tin tưởng. Tuy nhiên cần căn cứ vào từng thể bệnh để áp dụng bài thuốc điều trị phù hợp. Từ đó giúp kiểm soát tốt triệu chứng của bệnh và hạn chế các rủi ro phát sinh.
Quan niệm Đông Y về chứng đau vai gáy
Đau vai gáy là tình trạng rối loạn cơ – xương khiến cho các triệu chứng đau nhức và tê bì ở vùng cổ vai gáy phát sinh. Nguyên nhân thường là do sinh hoạt và làm việc thiếu khoa học hoặc gặp phải chấn thương. Ngoài ra đây còn là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý cơ xương khớp.
Theo quan niệm Đông Y, chứng đau vai gáy còn được gọi là “chứng kiên tý”. Tình trạng này có thể khởi phát do các căn nguyên như sau:
- Yếu tố ngoại nhân: Thường là do vệ khí cơ thể không đủ, tấu lý sơ hở khiến cho phong hàn và thấp xâm nhập. Từ đó khiến kinh lạc bị tổn thương và làm ngưng trệ quá trình lưu thông khí huyết. Điều này làm cho kinh lạc bị phù và tắc trệ, gây đau nhức và tê mỏi ở vùng cổ vai gáy.
- Yếu tố nội nhân: Chứng kiên tý phổ biến ở người cao tuổi mắc bệnh lâu ngày. Lúc này can thận hư khiến khí huyết giảm sút. Từ đó khiến cơ thể không làm chủ được cốt tủy. Can huyết hư sẽ làm cho khả năng nuôi dưỡng và phục hồi cơ suy giảm. Điều này làm phát sinh các triệu chứng đau vai gáy.
Ngoài ra, chứng đau vai gáy còn có thể xảy ra do một số yếu tố khác tác động. Chẳng hạn như tư thế sai, thói quen cúi gập người xem điện thoại, ngủ gối cao đầu. Nhiều trường hợp, đau vai gáy còn là dấu hiệu cảnh báo các bệnh thoái hóa đốt sống cổ, vẹo cổ bẩm sinh, chấn thương vùng cổ,…
Đông Y chia chứng kiên tý ra thành nhiều thể bệnh khác nhau. Trong đó, các thể bệnh thường gặp nhất bao gồm:
- Thể phong hàn
- Thể can thận hư
- Thể âm hư dương cang
- Thể thấp nhiệt
- Thể khí trệ huyết ứ
- Thể hàn đờm
- Thể phong đờm
Trên thực tế, tùy thuộc vào từng thể bệnh mà mỗi người sẽ gặp phải các triệu chứng khác nhau. Tuy nhiên, ở hầu hết các trường hợp thì người bệnh có thể bị đau nhức cổ vai gáy, cứng cổ và khó quay đầu. Khi ấn vào cơ thang và cơ ức đòn chũm thì cơn đau tăng. Ngoài ra còn có một số triệu chứng toàn thân khác đi kèm.
Các bài thuốc chữa đau vai gáy hiệu quả bằng Đông Y
Trong Đông Y, có rất nhiều bài thuốc có thể giúp cải thiện chứng đau vai gáy. Tuy nhiên, cần căn cứ vào triệu chứng và yếu tố căn nguyên để xác định mức độ bệnh. Từ đó giúp lựa chọn bài thuốc phù hợp để nhận được kết quả tốt nhất. Cụ thể như sau:
1. Chữa đau vai gáy thể phong hàn bằng Đông Y
Đau vai gáy thể phong hàn thường có xu hướng xảy ra đột ngột do co cứng các cơ thang và đòn chũm khi gặp lạnh, gánh vác nặng,… Ngoài ra, bệnh cũng có thể kích hoạt khi phong hàn xâm phạm vào các đường kinh mạch ở vùng vai gáy.
Người bệnh thường bị đau cứng vai gáy một cách đột ngột và quay cổ khó. Khi ấn vào các cơ thang và đòn chũm sẽ thấy đau tăng. Tình trạng co cứng cũng biểu hiện rõ ràng hơn so với bên lành. Các triệu chứng toàn thân đi kèm thường là sợ lạnh, mạch phù và rêu trắng.
Để chữa đau vai gáy thể phong hàn bằng Đông Y cần áp dụng các bài thuốc có khả năng hành khí và khu phong tán hàn. Bao gồm:
– Bài thuốc 1:
- Chuẩn bị: Ma hoàng, qui xuyên, bạch chỉ, xích thược, đại táo và hoàng kỳ mỗi vị 12g. Sinh khương, quế chi, khương hoạt, hoàng đằng và phòng phong mỗi vị 8g. Trích thảo 4g.
- Thực hiện: Rửa sạch các vị thuốc. Sau đó cho hết vào ấm sắc lấy nước uống 1 thang/ ngày.
– Bài thuốc 2:
- Chuẩn bị: Xuyên khung, phục linh và ý dĩ mỗi vị 12g. Can khương, quế chi và thương truật mỗi vị 8g. Cam thảo 6g.
- Thực hành: Các vị thuốc cho vào ấm sắc uống 1 thang/ ngày. Chia đều nước sắc làm 3 lần uống.
– Bài thuốc 3:
- Chuẩn bị: Cành dâu 40g. Khương hoạt, tần giao, độc hoạt và đương quy mỗi vị 12g. Xuyên khung 10g. Quế chi và mộc hương mỗi vị 8g. Chích cam thảo và nhũ hương mỗi vị 6g.
- Thực hiện: Cho các vị thuốc vào ấm. Thêm vào 1.5 lít nước sắc lấy 300ml. Chia đều làm 3 lần uống. Ngày sắc uống 1 thang.
Để mang lại hiệu quả giảm đau tốt hơn, người bệnh có thể kết hợp dùng các bài thuốc với châm cứu. Các huyệt vị cần tác dụng là Kiên tỉnh, Phong trì, Thiên trụ, Dương lăng truyền, Thiên tông và Dương trì.
2. Bài thuốc trị đau vai gáy thể can thận hư
Theo Đông y, chứng đau vai gáy thể can thận hư thường xảy ra do bệnh thoái hóa đốt sống cổ. Người bệnh có thể bị đau nhức kéo dài dai dẳng và hạn chế vận động vùng cổ vai gáy.
Các triệu chứng thường gặp là đau cứng gáy, cúi xuống và quay trở khó khăn. Vận động nhiều có thể khiến đau tăng và có khi gây giật hoặc đau từng cơn.
Kèm theo đó là tình trạng tê mỏi từ vùng vai lan xuống cánh tay. Khi nằm nghỉ cơn đau có xu hướng giảm. Các triệu chứng toàn thân đi kèm thường là lưỡi đỏ ít rêu và mạch tế sác.
Để điều trị chứng đau vai gáy cần áp dụng các bài thuốc có tác dụng khu phong, trừ thấp và bồi bổ can thận. Chẳng hạn như:
– Bài thuốc 1:
- Chuẩn bị: Thục địa 20g. Ngũ gia bì 16g. Quy đầu 15g. Ngưu tất, bạch linh, đỗ trọng và tục đoạn mỗi vị 10g. Thanh bì, sơn thù và bạch thược mỗi vị 8g.
- Thực hiện: Làm sạch các vị thuốc trên rồi cho vào ấm. Sắc lấy nước uống 1 thang/ ngày. Nên chia đều nước sắc làm 3 lần uống trong ngày.
– Bài thuốc 2:
- Chuẩn bị: Phòng phong, nghệ vàng, xích thược, đương quy và hoàng kỳ mỗi vị 12g. Khương hoạt 8g.
- Thực hiện: Các vị thuốc trên rửa sạch, cho vào ấm. Thêm 1 lít nước vào đun trên lửa nhỏ lấy 150ml. Chia đều làm 3 lần uống, 1 thang/ ngày.
– Bài thuốc 3:
- Chuẩn bị: Thục địa 16g. Ngưu tất, ngũ gia bì, tục đoạn, đương quy và bạch linh mỗi vị 12g. Đỗ trọng và thanh bì mỗi vị 10g. Sơn thù 8g.
- Thực hiện: Các vị thuốc trên đem sắc uống 1 thang/ ngày. Chia đều nước sắc làm 3 lần uống.
3. Trị đau vai gáy thể âm hư dương cang
Chứng đau vai gáy thể âm hư dương cang thường khiến cho vùng cổ gáy cứng đơ rất khó chịu. Bệnh có xu hướng kéo dài dai dẳng và dễ tái phát khi có các điều kiện thuận lợi.
Các triệu chứng khác đi kèm có thể là lưng đùi mềm yếu, chóng mặt ù tai, đi đứng lảo đảo, đầu nặng chân nhẹ, mắt mắt đỏ, mạch huyền tế,… Để điều trị cần áp dụng các bài thuốc có tác dụng nhu can tức phong, bình can tiềm dương.
– Bài thuốc điều trị:
- Chuẩn bị: Hoài sơn, câu đằng, sơn thù, bạch truật, cúc hoa, ngọc trúc, phục thần, mẫu lệ và đan sâm mỗi vị 30g. Phòng phong, thục địa và long cốt mỗi vị 15g. Thiên hoa và ngũ vị mỗi vị 12g. Tào hưu 10g.
- Thực hiện: Làm sạch các vị thuốc, cho vào ấm. Thêm vào 1.5 lít nước và sắc trên lửa nhỏ 45 phút. Loại bỏ phần bã, chia phần nước sắc làm 3 lần uống. Mỗi ngày sắc uống 1 thang.
4. Chữa đau vai gáy thể thấp nhiệt bằng Đông Y
Triệu chứng đặc trưng của thể bệnh này thường là đau vai gáy đi kèm với đau nhức mình mẩy. Ngoài ra người bệnh có thể bị cảm cúm kèm theo, ấn vào các cơ thang thì đau tăng, cổ cứng đau và khó quay.
Các triệu chứng toàn thân thường là sợ lạnh, rêu lưỡi trắng và mạch phù sác. Nhiều người còn bị sốt cao kéo dài không hạ. Các triệu chứng của thể bệnh này có xu hướng khởi phát cấp tính và đột ngột.
Để chữa đau vai gáy thể thấp nhiệt cần áp dụng các bài thuốc có tác dụng hành khí hoạt huyết, thanh nhiệt giải độc, khu phong, trừ thấp. Chẳng hạn như:
– Bài thuốc 1:
- Chuẩn bị: Ý dĩ và hy thiêm thảo mỗi vị 16g. Huyền sâm, tỳ giải, sinh địa, nga truật, cỏ xước và rễ xấu hổ mỗi vị 12g. Kim ngân hoa 10 – 12g. Sài đất và diếp cá mỗi vị 10g.
- Thực hiện: Làm sạch các vị thuốc rồi cho vào ấm. Thêm vào 1 lít nước sắc với lửa nhỏ 30 phút. Ngày dùng 1 thang, chia nước sắc làm 3 lần uống.
– Bài thuốc 2:
- Chuẩn bị: Bạch thược, thạch thảo và cát cánh mỗi vị 12g. Bạch chỉ 10g. Khương hoạt và hoàng cầm mỗi vị 8g.
- Thực hiện: Cho hết các vị thuốc vào ấm sắc lấy nước đặc. Chia đều làm 3 lần uống, dùng 1 thang/ ngày.
Để nâng cao hiệu quả giảm đau, người bệnh có thể kết hợp châm tả vào các huyệt Đại chùy, Phong môn, Hợp cốc và Khúc trì. Tuyệt đối không áp dụng biện pháp xoa bóp bấm huyệt cho thể bệnh này.
5. Bài thuốc chữa đau vai gáy thể khí trệ huyết ứ
Thể bệnh này thường xảy ra trong các trường hợp thường xuyên mang vác nặng hoặc sai tư thế. Người bệnh sẽ bị đau tại chỗ giống như thể phong hàn. Đau tăng sau khi nằm nghiêng, gối quá cao, mạch phù khẩn.
Để chữa chứng đau vai gáy thể huyết ứ bằng Đông Y cần áp dụng các bài thuốc có tác dụng hoạt huyết hóa ứ, trừ thấp và hành khí thông lạc. Chẳng hạn như:
– Bài thuốc 1:
- Chuẩn bị: Tục đoạn, đỗ trọng, ngưu tất và ngũ gia bì mỗi vị 16g. Phòng phong, khương hoạt, độc hoạt và đương quy mỗi vị 12g. Kinh giới và hồng hoa mỗi vị 10g. Thanh bì và chỉ xác mỗi vị 8g.
- Thực hiện: Làm sạch các vị thuốc rồi cho vào ấm. Thêm vào 2 lít nước sắc trên lửa nhỏ đến khi nước cạn còn 300ml. Loại bỏ bã và chia nước sắc thành 3 lần uống. Sắc uống 1 thang mỗi ngày.
– Bài thuốc 2:
- Chuẩn bị: Đương quy, xích thược và thục địa mỗi vị 12g. Xuyên khung 10g, đào nhân 8g và hồng hoa 6g.
- Thực hiện: Làm sạch vị thuốc, cho vào ấm. Sắc lấy nước đặc uống 1 thang/ ngày. Nên chia nước sắc ra làm 3 lần uống sau bữa ăn.
Nên kết hợp với châm tả vào các huyệt giống như thể phong hàn. Ngoài ra người bệnh có thể xoa bóp bấm huyệt. Áp dụng các thủ thuật như lăn, day, xát, bấm, bóp và vận động bên vai gáy bị đau.
6. Chữa đau vai gáy thể hàn đờm bằng Đông Y
Đau vai gáy thể hàn đờm thường là do nhiễm phong hàn điều trị không kịp thời. Người bệnh có thể bị đau vai gáy âm ỉ, khi gặp lạnh thì đau tăng lên. Các triệu chứng toàn thân đi kèm thường là chân tay lạnh, sợ lạnh, rêu lưỡi trắng trơn, mạch trầm trì.
Để điều trị bệnh cần áp dụng các bài thuốc có tác dụng tán hàn, khu đàm lợi khiếu, thông kinh hoạt lạc.
– Bài thuốc điều trị:
- Chuẩn bị: Đẳng sâm và bạch linh mỗi vị 16g. Cốt toái bổ, khương hoạt, thương truật, quế chi, phòng phong, xuyên khung và hoàng cầm mỗi vị 12g. Trần bì và chỉ thực mỗi vị 8g. Tế tân và cam thảo mỗi vị 6g. Táo 3 quả.
- Thực hiện: Cho hết tất cả vị thuốc vào ấm. Thêm vào 1 lít nước sắc trên lửa nhỏ 30 – 45 phút. Loại bỏ phần bã, chia phần nước sắc làm 3 lần uống. Dùng 1 thang/ ngày.
7. Bài thuốc chữa đau vai gáy thể phong đờm
Đau nhức vai gáy thể phong đờm thường gặp ở những trường hợp bệnh đã kéo dài dai dẳng và tiến triển mãn tính. Triệu chứng đặc trưng là cổ gáy cứng, khó khăn khi xoay cổ, đau nhức, tay chân tê cứng, miệng và mắt méo xếch.
Để chữa chứng đau vai gáy thể phong đờm bằng Đông Y cần áp dụng các bài thuốc có tác dụng trừ thấp, quyết đờm, hoạt huyết hóa ứ, hành khí thông lạc.
– Bài thuốc điều trị:
- Chuẩn bị: Lộ lộ thông và tang chi mỗi vị 30g. Quy đầu 15g. Khương hoàng, bạch chỉ, xuyên khung và uy linh tiên mỗi vị 12g. Hồng hoa, khương hoạt, đởm nam tinh và bạch giới tử mỗi vị 9g.
- Gia thêm: Chân tay tê và khí hư gia thêm 30g hoàng kỳ. Gáy lưng căng cứng gia thêm 24g cát căn. Nhiệt uất gia thêm 30g ngân hoa. Thấp nhiệt nung nấu ở trong khiến tâm phiền miệng đắng gia thêm 4.5g long đởm thảo và 9g hoàng cầm.
- Thực hiện: Các vị thuốc trên rửa sạch rồi cho hết vào ấm. Thêm vào 600ml nước sắc trên lửa nhỏ thu lấy 150ml. Chia đều làm 3 lần uống. Dùng 1 thang/ ngày, liên tục 6 thang sau đó nghỉ 1 ngày rồi mới lặp lại liệu trình.
8. Các bài thuốc chườm đắp chữa đau vai gáy
Bên cạnh việc sử dụng các bài thuốc uống thì người bệnh nên kết hợp với các bài thuốc đắp hoặc chườm bên ngoài. Nhất là khi cơn đau kích hoạt để giúp nhận được tác dụng nhanh hơn.
Các bài thuốc chườm bên ngoài bao gồm:
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị lá lốt và lá cúc tần mỗi thứ một nắm. Đem rửa sạch, giã nhỏ rồi trộn với rượu. Sau đó cho lên chảo sao nóng và bọc trong miếng vải. Kiểm tra nhiệt độ ấm phù hợp rồi chườm lên vị trí vai gáy bị đau.
- Bài thuốc 2: Chuẩn bị một nắm lá ngải cứu đem rửa sạch. Sau đó sao nóng cùng với muối biển. Dùng khăn vải gói thuốc rồi chườm trực tiếp lên vị trí bị đau. Thực hiện cách này nhiều lần trong ngày. Tốt nhất nên áp dụng vào buổi tối trước khi đi ngủ để giúp giảm đau hiệu quả.
Ưu – Nhược điểm của chữa đau vai gáy bằng Đông Y
Như đã đề cập, chữa đau vai gáy bằng Đông Y là phương pháp được rất nhiều người bệnh lựa chọn. Đông Y ngoài giúp làm giảm các triệu chứng như đau nhức, tê bì chân tay, cứng cổ thì còn hỗ trợ phục hồi chức năng hoạt động của các cơ xương. Đồng thời bồi bổ khí huyết, giải phóng ứ trệ kinh lạc,…
Dưới đây là một số ưu và nhược điểm khi chữa đau vai gáy bằng Đông Y:
– Ưu điểm:
- Đa phần các bài thuốc Đông Y đều có nguồn gốc tự nhiên nên đảm bảo sự an toàn và lành tính. Đặc biệt là dễ dàng sử dụng cho nhiều độ tuổi khác nhau mà không lo độc tố tích tụ bên trong cơ thể.
- Điều trị đau vai gáy theo Đông Y thường đi từ căn nguyên của bệnh rồi mới đến cải thiện dần triệu chứng. Phương pháp này được đánh giá là cho hiệu quả lâu dài, bền vững và hạn chế bệnh tái phát.
- Thuốc Đông Y thường rất hiếm hoặc không gây ra tác dụng phụ. Đặc biệt là không ảnh hưởng tới gan và phù hợp chữa các bệnh mãn tính.
Nhược điểm:
- Thuốc Đông Y thường không có tác dụng nhanh như thuốc Tây. Tác dụng của thuốc đến từ từ, cần phải kiên trì mới nhận được kết quả tốt.
- Đa phần các bài thuốc Đông Y đều tốn nhiều thời gian sắc, cách sắc cũng rất kỳ công. Đối với những người không quen mùi thuốc thì thời gian đầu thường sẽ khó uống.
- Một số bài thuốc và vị thuốc Đông Y tương đối hiếm và khó tìm. Do đó có thể gây ra khó khăn trong quá trình điều trị.
Lưu ý khi chữa đau vai gáy bằng Đông Y
Thực tế cho thấy rằng, chưa đau vai gáy bằng Đông Y có thể mang lại hiệu quả tương đối rõ ràng. Hơn nữa, giải pháp này còn được đánh giá là an toàn, lành tính và ít tốn kém. Các bài thuốc Đông Y có thể dùng cho nhiều đối tượng, ngoài giúp khắc phục triệu chứng thì còn hỗ trợ bồi bổ thể trạng.
Tuy nhiên người bệnh vẫn nên cẩn trọng và lưu ý tới một số vấn đề sau đây:
- Nên tham khảo thầy thuốc Đông Y hoặc bác sĩ y học cổ truyền trước khi áp dụng các bài thuốc Đông Y điều trị đau vai gáy.
- Có thể kết hợp dùng các bài thuốc với liệu pháp châm cứu để nâng cao hiệu quả. Tuy nhiên châm cứu cần thực hiện bởi bác sĩ y học cổ truyền hoặc thầy thuốc Đông Y. Người bệnh tuyệt đối không tự ý thực hiện.
- Cần tìm hiểu các cơ sở Y học cổ truyền hoặc phòng khám Đông Y uy tín để đến khám và mua thuốc chữa đau vai gáy.
- Một số ít trường hợp có thể gặp phải các phản ứng phụ khi chữa đau vai gáy bằng thuốc Đông Y. Nếu bị đau bụng, phát ban, tiêu chảy, nôn ói,… thì nên chủ động ngừng lại. Đồng thời báo ngay cho bác sĩ được biết.
- Các bài thuốc Đông Y thường mang lại tác dụng từ từ. Do đó người bệnh cần kiên trì, sử dụng ít nhất 2 – 3 tháng để cảm nhận rõ hơn hiệu quả.
- Tuyệt đối không mang vác nặng, làm việc quá sức khi đang bị đau vai gáy. Chú ý điều chỉnh tư thế cả khi đi đứng, ngồi làm việc hay nằm ngủ.
- Kết hợp ăn uống lành mạnh, cân bằng dưỡng chất từ nguồn thực phẩm lành mạnh. Đồng thời ngủ đủ giấc và dành thời gian cho hoạt động thể chất khoảng 30 – 45 phút mỗi ngày.
Chữa đau vai gáy bằng Đông Y có thể giúp cải thiện tốt triệu chứng và hỗ trợ bồi bổ thể trạng. Tuy nhiên nếu triệu chứng kéo dài hoặc ngày càng nghiêm trọng thì nên đến bệnh viện thăm khám. Chăm sóc y tế kịp thời có thể giúp kiểm soát triệu chứng tốt hơn và loại bỏ vấn đề căn nguyên.
Tham khảo thêm:
