Chữa Thoái Hoá Đốt Sống Cổ Bằng 7 Bài Thuốc Đông Y

Ngoài tân dược, không ít bệnh nhân chọn chữa thoái hóa đốt sống cổ bằng thuốc Đông y. Các bài thuốc này đều sử dụng dược liệu có công năng tương ứng với thể bệnh để làm giảm triệu chứng, cải thiện căn nguyên và làm chậm quá trình thoái hóa.

Bệnh thoái hóa đốt sống cổ theo quan niệm Đông y

Theo y học hiện đại, thoái hóa đốt sống cổ là hậu quả do ảnh hưởng của quá trình lão hóa (tuổi tác cao) kết hợp với thừa cân – béo phì, lao động nặng nhọc và tư thế xấu. Bệnh lý này có tiến triển chậm với triệu chứng điển hình là đau nhức, cứng cột sống và hạn chế khả năng vận động.

Theo thống kê, hơn 75% người cao tuổi mắc chứng thoái hóa cột sống, trong đó vị trí dễ thoái hóa nhất là đốt sống cổ và đốt sống thắt lưng. Đông y xếp bệnh thoái hóa đốt sống cổ vào phạm vi Chứng Tý hoặc Huyễn Vựng.

Căn nguyên bệnh đa dạng bao gồm:

• Do phong hàn thấp xâm nhập vào bên trong cơ thể khiến cho khí huyết bị bế tắc gây đau nhức và khó khăn khi vận động. Bệnh gặp chủ yếu ở người cao tuổi do sức khỏe và hệ miễn dịch suy yếu.
• Do tuổi tác cao khiến cho xương khớp và cột sống suy yếu. Từ đó cột sống thiếu chất dinh dưỡng dẫn đến tình trạng yếu mỏi, đau nhức, khó cử động và hạn chế khả năng vận động.
• Do chế độ dinh dưỡng không hợp lý khiến cho tỳ vị bị tổn thương, từ đó làm gián đoạn quá trình vận chuyển chất dinh dưỡng đến cột sống. Dần dần khí huyết bị ngăn trở gây ra tình trạng đau nhức và giới hạn phạm vi vận động.
• Do chấn thương làm tổn thương khớp và gân cơ vùng vai gáy. Nếu không được điều trị dứt điểm, đốt sống cổ sẽ bị tổn thương và thoái hóa.

Nếu như Tây y chỉ sử dụng thuốc để làm giảm triệu chứng thì thuốc Đông y còn có thể cải thiện từ căn nguyên bệnh. Đây cũng là lý do bệnh nhân phải áp dụng bài thuốc phù hợp với thể bệnh để đạt kết quả tốt nhất.

7 Bài thuốc Đông y chữa thoái hóa đốt sống cổ công hiệu

Có khá nhiều bài thuốc Đông y chữa thoái hóa đốt sống cổ. Trước tiên, bệnh nhân cần xác định được thể bệnh dựa vào triệu chứng lâm sàng. Sau đó, áp dụng bài thuốc phù hợp để làm thuyên giảm triệu chứng và khắc phục căn nguyên bệnh.

Dưới đây là 7 bài thuốc Đông y chữa thoái hóa đốt sống cổ được áp dụng phổ biến nhất:

1. Bài thuốc Đông y trị thoái hóa đốt sống cổ do phong hàn

Thoái hóa đốt sống cổ thể phong hàn đặc trưng bởi tình trạng cứng gáy, đau nhức cổ vai gáy và đầu. Bệnh nhân cảm nhận rõ vùng cổ cử động khó khăn, tay chân tê bì và chi trên mỏi, không có sức. Bệnh nhân chịu lạnh kém, rêu lưỡi trắng nhạt và mỏng.

Đối với thể phong hàn, bệnh nhân nên dùng bài Quế chi thang gia giảm để thông kinh hoạt lạc, tán hàn và khu phong.

• Chuẩn bị: Bạch thược, mộc qua, xương truật, quế chi, xuyên khung và quy đầu mỗi thứ 9g, táo 3 quả, sinh khương và tam thất mỗi thứ 3g, cát căn 15g, cam thảo 6g.
• Thực hiện: Đem các vị sắc lấy nước uống, ngày dùng đều đặn 1 thang.

2. Bài thuốc Đông y chữa thoái hóa đốt sống cổ thể hàn đờm

Bệnh thoái hóa đốt sống cổ thể hàn đờm đặc trưng bởi tình trạng cơ thể nặng, mệt mỏi, không có sức, đầu nặng, chóng mặt, đau nhức lưng và đầu cổ vai gáy. Ngoài ra, bệnh nhân còn gặp phải tình trạng hông sườn đầy tức, dễ buồn nôn, nôn mửa, rêu lưỡi mỏng và trắng nhạt.

Theo kinh nghiệm của Đông y, đối với thể bệnh này, phải dùng bài thuốc có tác dụng thông kinh hoạt lạc, hoạt huyết, trừ thấp và hóa đờm.

• Chuẩn bị: Cam thảo và tế tân mỗi thứ 6g, phòng phong, quế chi, xuyên khung, hoàng cầm, xương truật, cốt toái bổ và khương hoạt mỗi thứ 12g, đẳng sâm và bạch linh mỗi thứ 16g, táo 3 quả, chỉ thực và trần bì mỗi thứ 8g.
• Thực hiện: Đem dược liệu cho vào ấm sắc lấy nước uống, ngày dùng đều đặn 1 thang.

3. Thuốc Đông y trị thoái hóa đốt sống cổ thể khí huyết ứ trệ

Bệnh thoái hóa đốt sống cổ thể hàn đờm đặc trưng bởi tình trạng chân tay tê mỏi, co rút (nhất là về đêm). Vùng cổ, gáy, vai và lưng trên bị đau ê ẩm, dai dẳng kèm theo tê bì, thường là đau một vùng cố định và mức độ đau tăng lên khi ấn vào.

Quan sát lưỡi sẽ thấy lưỡi đỏ tím, miệng khô hoặc có điểm ứ huyết. Đối với thể bệnh này, bệnh nhân nên dùng bài Đào hồng ẩm và nên gia giảm dược liệu tùy theo triệu chứng lâm sàng. Tốt nhất, nên gặp thầy thuốc để được bắt mạch, khám và chỉ định bài thuốc phù hợp.

• Chuẩn bị: Chi tử, huyền hồ, ngũ linh chi, hồng hoa, đào nhân, uy linh tiên, xuyên khung và quy đầu, liều lượng gia giảm theo triệu chứng.
• Thực hiện: Sắc lấy nước uống, ngày dùng đều đặn 1 thang.
• Nếu có biểu hiện hàn, gia thêm tế tân và ô đầu mỗi thứ 3g, quế chi 9g. Huyết hư thêm bạch thược 12g, có triệu chứng nhiệt thêm vào đơn bì và bại tương thảo mỗi thứ 12g.

4. Bài thuốc Đông y chữa thoái hóa đốt sống cổ do phong và khí hư

Trường hợp khí huyết ứ trệ do nhiễm phong và khí hư, bệnh nhân nên dùng bài Lý khí hòa huyết tán phong thang.

• Chuẩn bị: Thục địa, xuyên sơn giáp, đan sâm, đào nhân và đẳng sâm mỗi thứ 12g, uy linh tiên, hương phụ, hồng hoa, địa long và địa miết trùng mỗi thứ 9g, hoàng kỳ, bạch thược và cát căn mỗi thứ 18g.
• Thực hiện: Đem sắc lấy nước uống, ngày dùng đều đặn 1 thang.

5. Bài thuốc Đông y trị thoái hóa đốt sống cổ thể khí huyết đều hư

Thoái hóa đốt sống cổ thể khí huyết đều hư là thể bệnh khá nặng. Bệnh nhân không chỉ đau nhức ở vùng cổ mà còn khó cử động vùng đầu gáy, tay chân yếu, tê bì và không có lực. Ngoài ra, người bệnh còn gặp phải các triệu chứng toàn thân như chóng mặt, đổ mồ hôi trộm, mất ngủ, hay mơ, mệt mỏi,…

Với thể khí huyết đều hư, bệnh nhân cần dùng bài thuốc thông kinh hoạt lạc, bổ khí và dưỡng huyết. Trong đó, bài Hoàng kỳ quế chi ngũ thang là bài thuốc được áp dụng phổ biến nhất.

• Chuẩn bị: Cát căn và quế chi mỗi thứ 9g, sinh khương 6g, xích thược và bạch thược mỗi thứ 12g, kê huyết đằng 15g, hoàng kỳ 18g và táo đỏ.
• Thực hiện: Đem sắc lấy nước uống, mỗi ngày dùng 1 thang.
• Nếu thân hư, nên gia thêm câu kỷ, dâm dương hoắc và ngũ gia bì. Trường hợp huyết ứ gia thêm hồng hoa, nhũ hương và địa long. Bệnh nhân có biểu hiện hàn thấp nên gia thêm khương hoạt và uy linh tiên mỗi thứ 9g.

6. Bài thuốc Đông y trị thoái hóa đốt sống cổ thể can thận âm hư

Thể can thận hư có triệu chứng lâm sàng là vai gáy và lưng đau nhức, cơn đau có thể lan đến đầu và tay đi kèm với hiện tượng tê bì. Trường hợp nặng có thể mất cảm giác kèm theo đầu gối mỏi và đau vùng thắt lưng.

Ngoài triệu chứng tại chỗ, bệnh nhân còn bị hoa mắt, chóng mặt, lưỡi đỏ, cổ họng ho. Với thể bệnh này, bệnh nhân nên dùng bài Hổ tiềm hoàn có tác dụng thông kinh hoạt lạc, hoạt huyết và tư bổ can thận.

• Chuẩn bị: Ngưu tất, thục địa, quy đầu và đan sâm mỗi thứ 12g, kê huyết đằng, tri mẫu, thỏ ty tử, quy bản, nấm tỏa dương, hoàng bá và bạch thược mỗi thứ 9g.
• Thực hiện: Đem dược liệu sắc lấy nước uống, ngày dùng đều đặn 1 thang.

7. Các bài thuốc Đông y chữa thoái hóa đốt sống cổ khác

Bệnh thoái hóa đốt sống cổ không chỉ gây đau nhức và cứng cổ mà còn làm giảm lưu lượng máu lên não dẫn đến tình trạng hoa mắt, chóng mặt, choáng đầu,… Một số trường hợp gai xương hình thành gây hẹp cột sống, ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.

Ngoài 6 bài thuốc trên, bệnh nhân cũng có thể chọn bài thuốc tùy theo triệu chứng:

• Trường hợp âm dương đều hư gây ứ huyết, tình dục giảm, tiêu chảy và chân lạnh: Chuẩn bị cốt toái bổ, bồ hoàng, thục địa và kê huyết đằng mỗi thứ 15g, đương quy vĩ, nhục thung dung, mạch nha, đan sâm, thương truật, lộc hàm thảo mỗi thứ 9g, ngô công 6g. Đem các vị sắc lấy nước uống, ngày dùng đều đặn 1 thang.
• Trường hợp hoa mắt, chóng mặt, choáng đầu: Vẫn dùng bài trên thêm vào câu đằng và thiên ma mỗi thứ 12g.
• Trường hợp thoái hóa đốt sống cổ gây hẹp cột sống dẫn đến mờ mắt, ù tai, buồn nôn, chóng mặt, choáng đầu: Dùng bạch thược và dạ giao đằng mỗi thứ 24g, đan sâm 30g, phục linh 15g, câu đằng 20g, cương tằm, bán hạ và thiên ma mỗi thứ 9g.

Lưu ý khi chữa thoái hóa đốt sống cổ bằng Đông y

Các bài thuốc Đông y chữa thoái hóa đốt sống cổ có thể làm giảm triệu chứng, cải thiện căn nguyên và ngăn ngừa tiến triển của bệnh. So với tân dược, thuốc Đông y có độ an toàn cao và lành tính hơn. Dù vậy trước khi áp dụng phương pháp này, bệnh nhân cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Trước khi dùng các bài thuốc Đông y, bệnh nhân nên tìm gặp thầy thuốc để được bắt mạch nhằm chẩn đoán thể bệnh. Việc xác định thể bệnh sẽ giúp bác sĩ lựa chọn bài thuốc phù hợp với tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân.
• Dùng bài thuốc Đông y đúng liều lượng khuyến cáo. Không tự ý điều chỉnh liều và tăng/ giảm thời gian sử dụng.
• Thông báo với thầy thuốc tiền sử dị ứng (đặc biệt là dị ứng dược liệu) và các vấn đề sức khỏe đặc biệt (tiểu đường, cao huyết áp,…) để được gia giảm dược liệu phù hợp.
• Không tự ý phối hợp thuốc Đông y với tân dược nếu không có sự cho phép của bác sĩ. Bởi hoạt chất trong thuốc có thể tương tác với dược liệu gây ra tác dụng phụ.
• Không dùng rượu bia, hút thuốc lá, hạn chế các loại gia vị, chất béo trong chế độ ăn. Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần tập thể dục nhẹ nhàng và sinh hoạt điều độ để hỗ trợ quá trình điều trị.
• Có thể thực hiện các cách chữa thoái hóa đốt sống cổ tại nhà để hỗ trợ giảm cơn đau, tình trạng cứng cột sống và tê bì tay chân.
• Có không ít phòng khám kinh doanh dược liệu kém chất lượng. Vì vậy, bệnh nhân nên thận trọng khi lựa chọn địa chỉ khám và mua dược liệu. Thực tế, đã có nhiều trường hợp bị suy thận, tổn thương gan, dị ứng do dùng dược liệu không rõ nguồn gốc.

Các bài thuốc Đông y chữa thoái hóa đốt sống cổ có ưu điểm là lành tính, an toàn và phù hợp với những bệnh nhân có bệnh nền. Tuy nhiên, tương tự như Tây y, thuốc Đông y không thể điều trị bệnh dứt điểm mà chỉ kiểm soát triệu chứng và làm chậm tiến triển. Chính vì thế, người bệnh cần lên kế hoạch tập luyện, ăn uống và sinh hoạt điều độ để hỗ trợ quá trình điều trị.

Tham khảo thêm:

• 7 Bài thuốc dân gian chữa thoái hoá đốt sống cổ hiệu quả
• Thoái Hoá Đốt Sống Cổ Nên Ăn Gì, Kiêng Gì Nhanh Khỏi?