Tìm hiểu về gai cột sống s1 và cách điều trị hiệu quả

Gai cột sống s1 là một dạng khiếm khuyết xương cột sống bẩm sinh. Tuy đây không phải là một căn bệnh nguy hiểm đến tính mạng nhưng nó lại là tiền đề dẫn đến sự phát triển những bệnh lý về xương khớp khác. Những thông tin cần biết về căn bệnh này sẽ được tổng hợp trong bài viết dưới đây.

Gai cột sống s1 là gì?

Bệnh gai cột sống s1 còn có tên gọi khác là Spina Bifida. Trong tiếng La-tinh, tên gọi này có nghĩa là cột sống bị tách ra, bị nứt đôi. Đây là một dạng dị tật bẩm sinh của xương sống, xảy ra ngay từ thời kỳ phôi thai do phần xương cột sống và ống thần kinh không đóng kín được hoàn toàn. Điều này khiến cho tủy sống bị hở và lộ ra ngoài, tạo thành gai xương.

Bệnh gai đôi cột sống hay xảy ra ở vị trí vùng bản lề thắt lưng L5 và xương đốt sống cùng S1. Bệnh lý xương khớp bẩm sinh này thường không biểu hiện rõ rệt trong thời gian đầu. Khi trẻ lớn dần lên, với sự phát triển của xương cùng những tác động lực mạnh trong lao động, chơi thể thao, gai xương sẽ dần lớn hơn và lộ ra, gây ra những triệu chứng có thể nhận biết. Bệnh gai đôi cột sống s1 thường khởi phát và được phát hiện ở độ tuổi từ 20 – 50.

Bệnh gai cột sống s1 được phân chia ra thành 3 loại:

• Gai đôi cột sống ở thể ẩn (Spina bifida occulta)

Đây là dạng bệnh gai đôi cột sống s1 ở thể nhẹ nhất và cũng là dạng thường gặp nhất. Ở thể bệnh này, chức năng của xương cột sống và dây thần kinh vẫn hoạt động tốt nhưng giữa chúng vẫn tồn tại một khoảng cách nhỏ. Dù vậy, bệnh gần như không gây ra biểu hiện, triệu chứng gì khiến cho người bệnh cũng không nhận ra mình bị gai cột sống.

Bệnh sẽ chỉ được phát hiện ra thông qua việc chụp X-quang, MRI. Gai cột sống s1 thể ẩn cũng sẽ không gây cho người bệnh khuyết tật nào.

• Gai đôi cột sống có nang (Meningocele)

Đây là dạng gai cột sống được nhận định là hiếm gặp nhất nhưng cũng nguy hiểm nhất. Thể bệnh này xảy ra trong trường hợp túi dịch của tủy sống bị tràn ra qua lỗ hở ở lưng của trẻ. Trong trường hợp xấu, hiện tượng này sẽ dẫn đến tình trạng tê liệt hoạt động của một bộ phận nào đó trên cơ thể.

• Thoát vị màng não (Myelomeningocele)

Đây cũng là dạng gai cột sống s1 có tính chất nguy hiểm, có thể làm ảnh hưởng đến não bộ. Khi bị thoát vị màng não, dịch não tủy vàng dư thừa sẽ tràn qua lỗ đốt sống, gây nên tình trạng tê liệt bàng quang hoàn toàn và rối loạn chức năng của đường ruột.

Triệu chứng bệnh gai đôi cột sống s1

Tùy theo từng thể trạng khác nhau mà bệnh sẽ có những biểu hiện, triệu chứng khác nhau. Nếu ở thể nhẹ, dạng ẩn thì hầu như bệnh không xảy ra bất cứ triệu chứng gì và người bệnh có thể chung sống hòa bình với căn bệnh này. Khi phát triển thì bệnh sẽ được biểu hiện qua những dấu hiệu sau:

• Triệu chứng đặc trưng nhất của bệnh đó là những cơn đau ở vùng thắt lưng cùng. Khi dùng tay ấn vào vị trí này sẽ cảm thấy cơn đau tăng lên.
• Cơ bắp chân yếu. Điều này có thể nhận biết qua dấu hiệu trẻ gặp khó khăn trong việc di chuyển, hoạt động.
• Trẻ hạn chế vận động cột sống, hay đau tay và đôi khi lan xuống hai chân.
• Khoảng 10% trường hợp bị gai cột sống s1 sẽ gặp phải tình trạng mất đường cong sinh lý, hai bên hông không đều nhau; cột sống lưng cong, vẹo; bàn chân có hình dạng bất thường.
• Nhiều đứa trẻ có thể gặp tình trạng co giật, khó thở, khó nuốt hoặc thừa cân. Những triệu chứng này xuất hiện phụ thuộc vào vị trí bị gai đôi cột sống và cơ quan mà bệnh gây ảnh hưởng.
• Khoảng 50% tổng số người mắc bệnh bị rối loạn phản xạ và vận động do gai cột sống chèn ép vào rễ dây thần kinh.

Bệnh gai cột sống s1 cần được phát hiện và điều trị càng sớm càng tốt. Vì vậy, khi xuất hiện những dấu hiệu trên cần đến khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác nhất.

Những biến chứng nguy hiểm của bệnh gai cột sống s1

Nếu bệnh gai đôi cột sống ở thể nhẹ thì không đáng lo ngại nhiều. Người bệnh đôi khi sẽ gặp phải những cơn đau ở vùng thắt lưng làm ảnh hưởng đến lao động và sinh hoạt. Triệu chứng này có thể được khắc phục bằng thuốc giảm đau.

Nhưng đối với trường hợp ở thể nặng thì bệnh gai đôi cột sống s1 sẽ là tiền đề dẫn đến việc hình thành những loại bệnh lý về xương khớp nguy hiểm khác, bao gồm:

1. Thoát vị địa đệm

Khi phát triển, gai cột sống s1 có thể gây rách bao xơ đĩa đệm tại vị trí cột sống L5 – S1. Điều này dẫn đến hiện tượng bị tràn dịch màng nhầy và làm xuất hiện khối thoát vị. Thoát vị đĩa đệm khiến dây thần kinh bị chèn ép, làm cho cơ thể đau nhức khi vận động, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Gai xương càng phát triển hơn thì tình trạng càng trầm trọng. Trong trường hợp xấu, người bệnh sẽ mất đi khả năng vận động và bị tàn phế.

2. Đau dây thần kinh tọa

Một số trường hợp, gai xương cột sống s1 chèn ép lên dây thần kinh tọa, làm xuất hiện thường xuyên những cơn đau khó chịu. Cảm giác đau nhức ban đầu xuất hiện ở vùng lưng rồi sau đó sẽ lan xuống vùng hông, đùi, cẳng chân.

Cường độ của cơn đau cũng tăng dữ dội khi người bệnh khom lưng, cúi người, ho, hắt hơi, di chuyển. Đau âm ỉ khi người bệnh nghỉ ngơi. Nếu để tình trạng này kéo dài thì có thể dẫn đến hiện tượng teo vùng mông, đùi và tê bì chân tay, mất kiểm soát đại tiểu tiện.

3. Gai cột sống s1 gây đau thần kinh liên sườn

Hiện tượng đau tức một bên ngực hoặc từ xương ức trở vào cột sống là những triệu chứng của đau dây thần kinh liên sườn gây ra bởi bệnh gai đôi cột sống s1. Khi người bệnh vận động, di chuyển, ho hoặc hắt xì thì cơn đau sẽ tăng lên và làm người bệnh cảm thấy khó thở.

Phương pháp điều trị bệnh gai cột sống s1

Để tránh gặp phải những biến chứng nguy hiểm trên thì bạn hãy điều trị bệnh gai cột sống càng sớm càng tốt. Hiện nay, các phương pháp điều trị gai đôi cột sống s1 phổ biến thường được áp dụng bao gồm:

1. Dùng thuốc Tây y

Những loại thuốc Tây thường được sử dụng là thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không Steroid và nhóm thuốc giãn cơ. Mục đích khi dùng thuốc Tây là cải thiện những triệu chứng của bệnh để người bệnh có thể làm việc, sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên thì không nên quá lạm dụng tân dược vì về lâu dài chúng sẽ gây ra tác dụng phụ cho sức khỏe.

2. Dùng thuốc Đông y chữa gai cột sống s1

Chữa bệnh gai cột sống s1 theo Đông y có thể thực hiện theo cách dùng thuốc uống hoặc châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt, dán cao,… Những liệu pháp y học cổ truyền có ưu điểm lành tính, an toàn, tiết kiệm chi phí, hiệu quả lâu dài. Tuy vậy, phương pháp này có nhược điểm là thiếu tiện dụng, tốn nhiều thời gian, công sức và phát huy hiệu quả chậm.

3. Phương pháp vật lý trị liệu

Trong các phương pháp chữa gai cột sống s1 thì đây là cách an toàn và phù hợp với nhiều thể trạng bệnh, nhiều độ tuổi khác nhau. Các kỹ thuật vật lý trị liệu thường dùng hiện nay gồm: Đác động nhiệt, điện, laser, siêu âm, sóng ngắn… Về lâu dài, liệu pháp này giúp ngăn bệnh phát triển và phục hồi chức năng xương cột sống hiệu quả.

4. Phẫu thuật ngoại khoa

Phẫu thuật là phương pháp cuối cùng được chỉ định trong trường hợp bệnh quá nặng và xuất hiện những biến chứng nguy hiểm. Bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật để loại bỏ gai xương, giúp người bệnh thoát khỏi những triệu chứng của bệnh và quay trở lại sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, sau phẫu thuật thì gai xương vẫn có thể tái phát lại.

Bên cạnh đó, việc thường xuyên tập luyện thể dục, thể thao; ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là các thực phẩm giàu canxi, vitamin D cũng là yếu tố quan trọng để hỗ trợ điều trị bệnh gai cột sống s1 hiệu quả.

Phòng ngừa bệnh gai đôi cột sống s1

Gai cột sống s1 là một dạng bẩm sinh nên bệnh cần được ngăn ngừa ngay từ trong bụng mẹ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người mẹ trước khi mang thai thường xuyên bổ sung acid folic thì sẽ giúp cho thai nhi phòng tránh được bệnh gai đôi cột sống đến 70%.

Người mẹ có thể lựa chọn uống viên acid folic trước thai kỳ, đồng thời bổ sung các thực phẩm giàu acid folic như ngũ cốc, các loại đậu, măng tây, rau có màu xanh đậm. Đây là yêu cầu rất quan trọng để có thể phòng bệnh gai cột sống s1 cho bé.

Trên đây là những thông tin về gai cột sống s1 mà bạn đọc cần lưu ý, đặc biệt là các thai phụ. Do là một bệnh lý dạng bẩm sinh nên thai phụ nên thực hiện khám thai định kỳ cũng như bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết để đảm bảo cho trẻ phát triển một cách bình thường và khỏe mạnh.